
به گزارش روابط عمومی بیمارستان اردیبهشت شیراز، تیم آموزشی این مرکز دوره ها و کارگاههای آموزشی چهره به چهره جهت مادران باردار را بصورت مرتب برگزار می نماید. یکی از این اهداف، آموزش اهمیت شیر مادر است.
دکتر سید کاظم چابک، رییس و مدیر عامل بیمارستان اردیبهشت در این باره گفت :
آقای دکتر “علیرضا کسائیان“، جراح و متخصص بیماری های زنان ، زایمان و نازایی و نیز رییس بخش زنان و زایمان بیمارستان اردیبهشت همواره در راستای ارتقای وضعیت نحوه صحیح ارایه خدمات مربوط به بیماران و مادران باردار توجه ای ویژه داشته و برنامه های مبتنی بر آینده نگری و ارزیابی به روز فناوری های لازم در این خصوص را مد نظر داشته اند.
وی افزود :
ترویج تغذیه نوزادان با شیر مادر همیشه یکی از مهمترین استراتژی های کلان ما بوده و خواهد بود.
تاریخچه روز جهانی شیر مادر
در سال۱۹۹۰ سیاستگذاران یونیسف و سازمان بهداشت جهانی، با همکاری دو کشور امریکا و سوئد، از ۷ تا ۱۰ مرداد جلسهای را در محلی به نام سپدال دگلی اینوچنتی ایتالیا برگزار کردند تا برای تغذیه نوزاد با شیر مادر اصول و استانداردهای جهانی تنظیم کنند. نتیجه این گردهمایی صدور اعلامیهای بود که به نام محل برگزاری این گردهمایی، به «اعلامیه اینوچنتی» مشهور است و هر سال در سالگرد تصویب این اعلامیه با انتخاب یک شعار برای بالا بردن آگاهی همگان درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و ترویج آن در سراسر جهان تلاش میشود. برای نمونه شعار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷ «حمایت همهجانبه از مادران برای تداوم تغذیه با شیر مادر» و شعار هفته جهانی تغذیه با شیر مادر سال ۲۰۱۶ «پشتیبانی از مادران برای شیردهی در هر زمان و مکان» بود. هدف اصلی این رویداد ترویج فرهنگ شیردهی و شیردهی منحصر به فرد برای حداقل شش ماه اول از زندگی نوزاد میباشد.
در کشور عزیز ما، “ایران” این مراسم برابر با دهم تا شانزدهم مرداد هر سال برگزار می گردد.
انتخاب بین تغذیه نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک یکی از بزرگترین تصمیمات پدر و مادر است.
تغذیه با شیر مادر به عنوان بهترین انتخاب برای نوزاد توصیه میشود. شیر مادر کمک میکند تا نوزاد در برابر عفونتها و تعدادی از بیماریهای مزمن محافظت شود و از ایجاد بسیاری از آلرژیها نیز جلوگیری میکند. نوزادان باید بهطور انحصاری برای ۶ ماه اول از شیر مادر تغذیه کنند. بعد از این مدت هم تغذیه با شیر مادر تا ۱۲ ماه و اگر هر دو مادر و کودک مایل باشند حتی بیشتر توصیه میشود. تغذیه با شیر مادر همراه با اضافه شدن غذاهای جامد میتواند ادامه پیدا کند تا سیستم ایمنی بدن کودک تقویت شود و احتمال ابتلا به مشکلاتی مانند بیماری سلیاک و دیابت نوع ۱ کاهش یابد. تغذیه نوزاد با شیر مادر میتواند یک تجربه فوقالعاده برای مادر و نوزاد باشد که غذای ایده آل را برای نوزاد فراهم میکند و تجربه ویژه پیوند مادر و فرزندی را ایجاد میکند.
تغذیه نوزاد با شیر مادر :
برخی از مزایای تغذیه با شیر مادر در اینجا آمده است:
مبارزه با عفونتها و سایر بیماریها: نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند کمتر به بیماریهای عفونی مبتلا میشوند و نسبت به نوزادانی که از شیر خشک تغذیه میکنند، کمتر در بیمارستان بستری میشوند. با تغذیه از شیر مادر، آنتیبادیها و دیگر عوامل مبارزه با بیماریهای قارچی از مادر به نوزاد منتقل میشود و سیستم ایمنی بدن نوزاد لینک به مقاله اختلال سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند. شیر مادر کمک میکند تا احتمال ابتلا به بسیاری از عفونتهای نوزاد کاهش یابد، ازجمله:
- عفونتهای گوش
- اسهال
- عفونت تنفسی
- مننژیت
- شیردهی همچنین ممکن است نوزادان را در برابر مشکلات زیر محافظت کند:
- آلرژی
- آسم
- دیابت
- چاقی
- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
توجه :
تغذیه با شیر مادر بهویژه برای نوزادان نارس مفید است.
خصوصیات شیر مادر :
تغذیه و سهولت هضم:
شیر مادر “غذای کامل” برای سیستم گوارشی کودک نامیده میشود. مواد تشکیلدهندهی شیر مادر، لاکتوز، پروتئین و چربی ، به راحتی توسط نوزاد هضم میشوند.
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند نسبت به نوزادانی که شیر خشک میخورند مشکل هاضمه کمتری دارند. شیر مادر به راحتی قابلهضم است، بهطوری که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میکنند، اسهال یا یبوست کمتری دارند. شیر مادر همچنین بهطور طبیعی شامل بسیاری از ویتامینها و مواد معدنی موردنیاز نوزاد است. یک استثناء، ویتامین D است که نوزادان شیرخوار در طول ۲ ماه اول شروع به دریافت مکملهای ویتامین D میکنند و تا زمانی که کودک به میزان کافی شیر مادر یا پروتئین تقویتشده ویتامین D یا شیر خشک (پس از ۱ سالگی) مصرف کند، ادامه مییابد. شیر خشک نمیتواند کاملاً منطبق با ترکیب دقیق شیر مادر باشد زیرا شیر مادهای تازه است که توسط هر مادر برای نوزاد خود ساخته میشود و فرایندی است که نمیتواند در یک کارخانه تکرار شود.
رایگان است:
شیر مادر هیچ هزینهای ندارد، درحالیکه هزینه شیر خشک دائماً در حال افزایش است. همچنین مادامی که مادر از سینه خود به کودک شیر میدهد نیازی به بطری پستانک و دیگر وسایل هزینهدار نیست. ازآنجاییکه نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند کمتر بیمار میشوند، به این معنا است که هزینه کمتری را باید برای داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه پرداخت کنید.
طعمهای مختلف:
مادران شیرده معمولاً نیاز به ۵۰۰ کالری اضافی در روز دارند، به این معنی که آنها باید انواع مختلفی از غذاهای مفید را بخورند و باعث میشود که نوزادان شیر مادر را با طعمهای مختلف بسته به آنچه مادرانشان خوردهاند، مصرف کنند. مزه کردن طعمهای مختلف در شیر مادر باعث میشود که نوزادان در آینده به راحتی غذاهای جامد را بپذیرند.
راحتی :
شیر مادر همیشه تازه و در دسترس است چه مادر در خانه باشد یا در خارج از خانه و هنگامی که زنان شیردهی میکنند نیازی نیست ظروف و شیشه پستانک را بشویید یا در اواسط شب آب گرم کنید.
نوزادان باهوشتر:
برخی مطالعات نشان میدهد که کودکانی که کاملاً از شیر مادر تغذیه میکنند دارای ضریب هوشی کمی بالاتر از کودکان دیگر هستند.
تماس پوست به پوست: بسیاری از مادران شیرده واقعاً از تجربه ارتباط و پیوند نزدیک با نوزادشان لذت میبرند. تماس پوست با پوست میتواند ارتباط عاطفی بین مادر و نوزاد را افزایش دهد.
برای مادر نیز مفید است:
توانایی کامل تغذیه نوزاد میتواند به مادر اطمینان دهد که او توانایی مراقبت از کودک خود را دارد. تغذیه با شیر مادر همچنین کالریها را میسوزاند و باعث کوچک شدن شکم میشود، بنابراین مادران شیرده میتوانند سریعتر به استایل و وزن قبل از حاملگی خود بازگردند. همچنین مطالعات نشان میدهد که تغذیه با شیر مادر موجب کاهش خطر ابتلا مادر به سرطان سینه، فشارخون بالا، دیابت و بیماریهای قلبی عروقی میشود و همچنین میتواند خطر ابتلا به سرطان رحم و تخمدان را کاهش دهد.
چالشهای شیردهی
شیردهی ممکن است برای بعضی از مادرها آسان باشد، اما برخی از مادرها باید تلاش بیشتری بکنند. مادران و نوزادان برای شیردهی و تغذیه با شیر مادر نیاز به صبر و شکیبایی زیادی دارند.
نگرانیهای شایع زنانی که تازه مادر شدهاند، به خصوص در چند هفته و چند ماه اول ممکن است شامل موارد زیر باشد:
راحتی مادر:
در ابتدا بسیاری از مادران با شیردهی دچار ناراحتی میشوند. اما با آموزش، پشتیبانی و تمرین مناسب اکثر مادران بر این مسئله غلبه میکنند.
درد برای هفته اول تا ۱۰ روز طبیعی است که باید با هر بار مکیدن کودک کمتر از یک دقیقه طول بکشد. اما اگر مادر در طول شیردهی صدمه ببیند یا اگر نوک پستان یا سینههایش دچار آسیب شود بهتر است به پزشک مراجعه کند تا او را راهنمایی کند. در بسیاری مواقع این مشکل فقط با استفاده از تکنیک مناسب شیردهی حل میشود اما گاهی اوقات درد میتواند به این معنی باشد که مشکل دیگری مانند عفونت اتفاق افتاده است.
زمان و تعدد تغذیه:
تغذیه با شیر مادر مستلزم تعهد بزرگ برای مادران است، بهویژه در ابتدا زمانی که نوزادان دائماً گرسنه هستند. شیردهی مادر در طول روز میتواند برخی از فعالیتهای او مانند کار روزمره، گردش و یا مسافرت را سخت کند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند بیشتر از نوزادانی که شیر خشک مصرف میکنند گرسنه میشوند و نیاز به تغذیه بیشتری دارند زیرا شیر مادر سریعتر از شیر خشک هضم میشود. این بدان معناست که مادر باید در چند هفته اول هر ۲ یا ۳ ساعت (شاید بیشتر، شاید کمتر) نوزادش را شیر دهد.
رژیم غذایی:
زنان شیرده باید از آنچه میخورند و مینوشند آگاه باشند زیرا همهی مواد میتواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود. درست مثل دورهی بارداری، زنان شیرده باید ماهیهایی را که دارای جیوه بالا هستند کاملاً از رژیمشان حذف کنند و مصرف ماهی با جیوه پایین را نیز محدود کنند. مصرف کافئین نباید بیش از ۳۰۰ میلیگرم (حدود یک تا سه فنجان قهوه) در روز یا حتی کمتر باشد زیرا ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی مانند بیخوابی و تحریکپذیری در برخی از نوزادان شود.
مشکلات زنانه، داروها و جراحی سینه:
بیماریهایی مانند اچ آی وی لینک به مقاله ایدز در کودکان یا آنهایی که شامل شیمیدرمانی میشوند یا به داروهای خاص مانند بعضی از داروهای سردرد میگرنی، بیماری پارکینسون یا آرتروز نیاز دارند، ممکن است شیردهی مادر را ناایمن کنند. زنان باید با پزشک مشورت کنند تا مطمئن شوند که شیردهی برای کودکشان زیانبار نیست. زنان همیشه باید با پزشک درباره ایمنی مصرف دارو در هنگام شیردهی، ازجمله داروهای بدون نسخه و گیاهی، مشورت کنند. مادرانی که جراحی سینه، مانند برداشتن سینه، داشتهاند احتمالاً با شیردهی مشکلدارند. در این موقعیتها حتماً با پزشک دربارهی نگرانیهایتان صحبت کنید.

