آپنه خواب یا وقفه تنفسی

هنگامی که بحث خواب شبانه به میان می‌آید، اکثر ما فقط به تعداد ساعات خواب توجه می‌کنیم، اما کیفیت خواب شبانه نیز درست به‌اندازه‌ی کمیت آن مهم است خواب شبانه خوب باید پیوسته، عمیق و بدون بیدار شدن‌های مکرر باشد. موارد بسیاری وجود دارند که می‌توانند در خواب شبانه‌ی شما اختلال ایجاد کنند و باعث شوند که در طول روز احساس سستی و بی‌حالی کنید، از این موارد می‌توان به دندان قروچه، سندروم پای بی‌قرار و … اشاره کرد. اما یکی از مهم‌ترین اختلالاتی که می‌تواند بسیار خطرناک و در برخی موارد حتی مرگبار باشد، آپنه‌ خواب یا وقفه‌ی تنفسی درهنگام خواب است.

بررسی اجمالی

آپنه‌ خواب، نوعی اختلال جدی است که در آن تنفس به‌طور مکرر قطع می‌شود و دوباره ادامه پیدا می‌کند. اگر با صدای بلند خروپف میکنید و حتی پس از یک خواب شبانه‌ی کامل بازهم خسته هستید، ممکن است آپنه‌ خواب داشته باشید.

انواع اصلی آپنه‌ خواب عبارتند از:

  • آپنه‌ خواب انسدادی: فرم شایع‌تر آپنه است و هنگامی اتفاق می‌افتد که عضلات گلو شل می‌شوند.
  • آپنه‌ خواب مرکزی: وقتی اتفاق می‌افتد که مغز شما سیگنال‌های صحیحی به عضلات کنترل‌کننده‌ی تنفس نمی‌فرستد.
  • سندروم آپنه‌ خواب مختلط: این نوع آپنه که به آپنه‌ خواب مرکزیِ نیازمند به درمان نیز معروف است، زمانی رخ می‌دهد که فرد به‌طور همزمان مبتلا به آپنه‌ خواب انسدادی و مرکزی باشد.

علائم آپنه خواب

علائم و نشانه‌های دو آپنه‌ خواب انسدادی و مرکزی، مشترک هستند و گاهی اوقات همین مسئله، تشخیص نوع آپنه را دشوار می‌سازد.

متداول‌ترین علائم و نشانه‌های آپنه‌های خواب انسدادی و مرکزی عبارتند از:

  • خروپف با صدای بلند که معمولا در آپنه‌ خواب انسدادی بارزتر است
  • تنفس منقطع در طول خواب به‌طوری که اشخاص دیگر متوجه‌ آن شوند
  • پریدن ناگهانی از خواب به همراه ت که به احتمال زیاد نشان‌دهنده‌ی آپنه‌ خواب مرکزی است
  • بیدار شدن از خواب با دهان خشک یا گلو درد
  • سردرد صبحگاهی
  • ناتوانی در ماندن در حالت خواب (بی خوابی)
  • خواب آدودگی شدید در طی روز(خواب‌زدگی)
  • مشکلات توجه
  • تحریک‌پذیری

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان متوجه‌ موارد زیر شدید، با پزشک متخصص مشورت کنید:

  • خروپف با صدای بلند به‌حدی که خواب دیگران یا خودتان را بهم بزند
  • تنگی نفس، احساس خفگی یا نفس‌نفس زدنی که شما را از خواب بیدار کند
  • وقفه‌های متناوب در تنفس، در طول خواب
  • خواب‌آلودگی شدید در طول روز که ممکن است باعث به خواب رفتن شما در حین کار، تماشای تلویزیون یا حتی رانندگی شود

بسیاری از مردم خروپف را به عنوان علامتی جدی درنظر نمی‌گیرند و البته تمام افراد مبتلا به آپنه‌ خواب، خروپف نمی‌کنند؛ اما اگر بلند خروپف می‌کنید (به‌خصوص اگر خروپف‌تان به‌طور متناوب قطع و وصل می‌شود) حتما به پزشک مراجعه کنید.

درمورد هرگونه مشکل خواب که می‌تواند باعث خستگی مزمن، خواب‌آلودگی شدید و تحریک‌پذیری شما شود، از پزشک‌تان سؤال کنید. خواب‌آلودگی شدید در طول روز (خواب‌زدگی)، می‌تواند بر اثر آپنه‌ خواب یا اختلالات دیگری نظیر نارکولپسی باشد.

115712-2-750x430-1
advanced divider
Sleep-Apnea-Indian-couple

عواملی که احتمال ابتلا به آپنه‌ خواب انسدادی را بالا می‌برند

  • اضافه وزن: افرادی که چاق هستند، ۴ برابر افرادی با وزن طبیعی، در معرض خطر آپنه قرار دارند. رسوبات چربی در اطراف راه هوایی فوقانی می‌تواند تنفس شما را مسدود کند. اما همه‌ی کسانی که آپنه‌ خواب دارند، دارای اضافه وزن نیستند.
  • دور گردن: افرادی که گردن‌های کلفت‌تری دارند، ممکن است راه‌های هوایی باریک‌تری داشته باشند. دور گردن ۴۳ سانتی‌متر به بالا در مردان و ۳۸ سانتی‌متر به بالا در زنان، ریسک دچار شدن به آپنه‌ خواب را افزایش می‌دهد.
  • باریک بودن راه هوایی: ممکن است گلوی شما به‌طور ارثی باریک باشد یا ممکن است لوزه‌ها یا آدنوئیدها (لوزه‌ی سوم) بزرگ شوند و راه هوایی را مسدود کنند، به‌خصوص در کودکان مبتلا به آپنه‌ خواب.
  • مرد بودن: احتمال ابتلا به آپنه‌ خواب در مردان ۲ برابر زنان است. با وجود این، خطر ابتلا به آپنه‌ خواب در زنان دارای اضافه وزن و در دوران یائسگی افزایش می‌یابد.
  • مُسن بودن: آپنه‌ خواب در سالمندان بسیار شایع‌تر است.
  • سابقه‌ی خانوادگی: اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده‌ی شما مبتلا به آپنه‌ خواب باشند، خطر دچار شدن شما به آپنه افزایش می‌یابد.
  • استفاده از الکل، آرام‌بخش‌ها و خواب‌آورها: این مواد ماهیچه‌های گلو را شل می‌کنند.
  • سیگار کشیدن: احتمال ابتلای افراد سیگاری به آپنه‌ خواب انسدادی، ۳ برابر کسانی است که هرگز سیگار نکشیده‌اند. سیگار کشیدن می‌تواند میزان التهاب و احتباس مایع را در راه هوایی فوقانی افزایش دهد. این ریسک بعد از ترک سیگار، به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
  • گرفتگی بینی: اگر در نفس کشیدن از بینی مشکل دارید، خواه این مشکل به‌خاطر ساختار تنفسی‌تان باشد یا ناشی از آلرژی، احتمال ابتلای شما به آپنه‌ خواب انسدادی بیشتر است
advanced divider

تشخیص

ممکن است که پزشک شما، براساس علائم و نشانه‌هایی که دارید، مشکل‌تان را بررسی کند یا احتمال دارد که شما را به یک مرکز اختلال خواب ارجاع دهد. در این مرکز، متخصص خواب می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما به ارزیابی‌های بیشتر نیاز دارید یا خیر.

چنین ارزیابی‌هایی معمولا شامل نظارت شبانه بر تنفس و سایر عملکردهای بدن در طول خواب می‌شوند. حتی ممکن است که خواب فرد در خانه مورد آزمایش قرار بگیرد. تست‌هایی که برای تشخیص آپنه‌ خواب به‌ کار می‌روند، عبارتند از:

  • پلی‌سومنوگرافی شبانه: در طول این تست، شما به دستگاهی وصل می‌شوید که فعالیت قلب، ریه، مغز، الگوهای تنفس، حرکات دست و پا و سطوح اکسیژن خون شما را در حین خواب تحت نظر می‌گیرد.
  • تست‌های خواب خانگی: در برخی از موارد، پزشک‌تان تست‌های ساده‌ای را برای تشخیص آپنه‌ خواب در اختیار شما قرار می‌دهد که می‌توانید در خانه از آنها استفاده کنید. این تست‌ها معمولا شامل اندازه‌گیری ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفسی شما هستند. اگر آپنه‌ خواب داشته باشید، نتیجه‌ی آزمایش‌ها، اُفت سطوح اکسیژن در طول آپنه‌ها و افزایش متعاقب آنها با بیدار شدن را نشان می‌دهد.

اگر نتایج غیرطبیعی باشند، ممکن است که پزشک‌تان بتواند بدون انجام تست‌های بیشتر، درمان شما را آغاز کند. دستگاه‌های قابل‌حملی که برای نظارت بر خواب به‌ کار می‌روند، تمام موارد آپنه‌ خواب را شناسایی نمی‌کنند، بنابراین ممکن است که علی‌رغم طبیعی بودن نتایج اولیه‌ی تست‌های شما، پزشک‌تان همچنان پلی‌سومنوگرافی را توصیه کند.

اگر آپنه‌ خواب انسدادی داشته باشید، ممکن است که پزشک‌تان شما را به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد تا احتمال وجود هرگونه انسداد (گرفتگی) در بینی یا حلق بررسی شود. ممکن است که برای تشخیص علل آپنه‌ خواب مرکزی به متخصص قلب (کاردیولوژیست) یا متخصص سیستم عصبی (نورولوژیست) نیز ارجاع داده شوید.

روش‌های درمان آپنه خواب

در موارد خفیف‌تر آپنه‌ خواب، ممکن است که پزشک‌تان تنها مجموعه‌ای از تغییرات در سبک زندگی، همچون کاهش وزن یا ترک سیگار را پیشنهاد دهد. اگر آلرژی‌های تنفسی داشته باشید، پزشک‌تان درمانی را برای آلرژی‌های شما توصیه خواهد کرد. اگر این اقدامات علائم و نشانه‌های شما را بهبود ندادند یا اگر آپنه‌ شما متوسط تا شدید است، باید سایر روش‌های درمانی را امتحان کنید.

برخی دستگاه‌ها می‌توانند به باز کردن راه هوایی بسته‌شده (مسدود) کمک کنند. در سایر موارد ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد.

polisonnografia-2-e1435581839231-1024x678-2