راهنمای ترخیص

ترخیص عبارتست از فرآیند خروج بیمار از بیمارستان و بازگشت به خانه یا انتقال به سایر مراکز درمانی از قبیل بیمارستان‌های دیگر یا انتقال به مراکز مراقبتی یا بهزیستی به منظور انجام اعمال بازتوانی و نگهداری. به عبارت دیگر بیمار بیش از این نیاز به بستری شدن در بیمارستان را ندارد.

معیارهای ترخیص از بیمارستان

بیمار بیش از این نیاز به خدمات بیمارستان ندارد (بنا به تشخیص تیم درمان).
بیمار نیاز به مراقب‌هایی دارد که در این بیمارستان وجود ندارد و پذیرش در بیمارستان دیگری مورد نیاز است.
بیمار نسبت به برنامه های درمانی بیمارستان رضایت ندارد و شخصاً تصمیم به ترک بیمارستان و پایان دادن به روند درمانی دارد (رضایت شخصی).
بیمار تصمیم دارد که از بیمارستان مرخص و به هر دلیلی به یک مرکز درمانی دیگر منتقل شود.
بیمار توسط پلیس بخاطر مسائل قضایی و امنیتی منتقل می‌شود.

برنامه‌ریزی ترخیص

ترخیص فرآیندی است که در آن تصمیم گرفته می‌شود که بیمار به آرامی از یک سطح از مراقبت به سطح دیگری منتقل شود. تنها پزشک صلاحیت ترخیص بیمار از بیمارستان را دارد اما در واقع برنامه‌ریزی ترخیص می‌تواند توسط یک پرستار ، مدیر مددکاری اجتماعی یا سایر افراد تکمیل شود. به‌خصوص در موارد پیچیده‌تر، برنامه ترخیص توسط یک تیم انجام می گیرد.

برنامه‌ریزی ترخیص نیازهای بیمار را بعد از ترخیص از بیمارستان در نظر می‌گیرد و ممکن است خدمات متعدد مانند مراقبت‌های پرستاری، فیزیوتراپی و … داخل منزل را هم شامل شود. به طور کلی، اصول برنامه ترخیص عبارت است از:

صحبت با بیمار یا نماینده او
برنامه‌ریزی برای بازگشت به خانه و یا انتقال به مرکز مراقبتی دیگر
تعیین این که آیا بیمار به آموزش‌های پرستاری یا مراقبت‌های دیگر نیاز دارد؟
معرفی به مؤسسات مراقبت در منزل و سازمان‌های حمایتی
برنامه‌ریزی برای پیگیری‌ها و ملاقات‌های بعدی

صحبت در مورد شرایط و وضعیت بیمار با خانواده توسط پزشک هم قبل و هم بعد از بستری شدن نیاز است. جزئیات انواع مراقبت‌های مورد نیاز و این که فرد بیمار به خانه و یا مراکز درمانی دیگر منتقل شود ، فعالیت‌های کمک کننده به بیمار، اطلاعات دارویی و رژیم غذایی، تجهیزات اضافی مورد نیاز از قبیل: ویلچر، کپسول اکسیژن و … ، حمل و نقل بیمار و خدمات مراقبتی بعد از مرخص شدن در راستای فرآیند برنامه‌ریزی ترخیص قرار دارند.

آمادگی برای ترخیص و رفتن به خانه

پس از انجام اقدامات تشخیصی – درمانی لازم و با صلاحدید پزشک معالج در صورتی‌که برای ادامه اقدامات نیازی به حضور بیمار در بیمارستان نباشد، دستور ترخیص بیمار توسط پزشک معالج در پرونده بیمار نوشته می شود و پس از اقدامات پرستاری و تسویه حساب مالی بیمار مرخص می‌شود.

زمانی‌که پزشک تشخیص دهد که از لحاظ پزشکی، خروج از بیمارستان خطری ندارد، به تیم مراقبتی اعلام می‌کند. هر یک از اعضاء تیم مسئول تکمیل درمان پیش از ترخیص هستند. این کار ممکن است مدتی طول بکشد، پس لطفا صبور باشید.

نکاتی که معمولاً باید حین ترخیص رعایت کنید که ممکن‌است در بیمارستان‌های مختلف، تفاوت‌هایی داشته‌باشد، عبارتند از:

گواهی بستری و مرخصی استعلاجی را از پزشک معالج (در صورت نیاز) درخواست کنید.
مدارک لازم برای صدور مجوز بیمه را به کارشناس بیمه ارائه کنید.
یک نسخه از برگ خلاصه پرونده جهت اطلاع از وضعیت درمانی و نیازهای پیگیری درمان خود را از سرپرستار بخش دریافت و همچنین فرم آموزش بیمار، کتاب، سی دی و سایر موارد را دریافت کنید.

پیش از رفتن به خانه اطمینان حاصل کنید که این سوالات را پرسیده‌اید:

چه تشخیصی در مورد من داده شده است ؟ چه اقدامات درمانی که برای من انجام شده است؟
چه زمانی باید برای ملاقات با پزشک مراجعه کنم؟
پس از مرخص شدن چه زمانی با پزشک تماس بگیرم؟
چگونه می توانم با پزشک تماس بگیرم ؟
در صورت وجود سؤالات مرتبط چه کسی می‌تواند به این سؤالات پاسخ دهد؟
چه داروهایی باید مصرف کنم (دوز و زمان مصرف دارو)؟ و آیا داروهای قبل از بستری را هم باید مصرف کنم و یا خیر؟
آیا می‌توانم داروهایی که قبل از بستری شدن مصرف می‌کرده‎ام را مجدداً مصرف نمایم؟
چه غذاها و مواد خوراکی بهتر است بخورم؟
چگونه باید از زخم‌ها و جراحات خود مراقبت کنم؟ ( در صورت انجام عمل جراحی)
آیا برای انجام فعالیت‌های روزانه محدودیت‌هایی دارم یا خیر؟
چه زمانی می‌توانم رانندگی کنم؟
چه زمانی باید به سر کار یا مدرسه بروم؟
چگونه درد خود را در خانه کنترل کنم؟
برای انتقال از بیمارستان به منزل چه کار کنم؟

قبل از این‌که بیمار از بیمارستان ترخیص شود، ضرورت دارد اقدامات زیر را انجام دهید:

دفترچه بیمه و مدارک بیمه‌ای بیمار را جهت ارائه به بیمارستان همراه داشته باشید.
بیمار دلیل بستری شدن خود را بداند و برای آن به دنبال کسب اطلاعات باشد.
پیش از مرخص شدن، نحوه تزریق داروهای مصرفی (مثلا انسولین)، کاربرد داروها، دوز مصرفی و زمان مصرف داروها را یاد بگیرید.
پیش از مرخص شدن، نحوه استفاده از تجهیزات مورد نیاز در زمان پس از ترخیص را یاد گرفته و به دنبال فراهم آوردن این تجهیزات باشید.

در زمینه تامین هزینه‌هایی که بر عهده بیمار است برنامه ‌ریزی نمایید.
سعی کنید بیمار فقط تا زمانی که پزشک معلوم کرده است در بیمارستان بستری باشد و پس از دستور ترخیص هر چه زودتر بیمارستان را ترک کنید (بخصوص در بخش های حاد مانند اورژانس).
تجهیزات اضافی که به امانت گرفته‌اید را تحویل دهید ( به عنوان مثال اسباب بازی برای کودکان یا …).
به نیازهای درمانی و مراقبتی کوتاه مدت و بلند مدت بیمار پس از ترخیص فکر کنید و در جهت آن‌ها برنامه‌ریزی کنید (مانند درمان دارویی، پانسمان و …).
برنامه‌های درمانی و مراقبتی را پیگیری کنید. برای مراقبت از بیمار در منزل برنامه‌ریزی نمایید.
در مراقبت مستمر خود بعد از ترک بیمارستان مشارکت داشته باشید و اطلاعات کافی از انجام مراقبت‌ها در منزل را کسب نمایید و هر زمان که قادر به ادامه روش درمانی نمی‌باشید، پزشک معالج را مطلع کنید.

مراکز (دولتی، خصوصی، خیریه و …) را که می‌توانند در این زمینه به بیمار کمک کنند شناسایی نمایید.
اگر بیمار مبتلا به بیماری مزمن است که مراقبت های طولانی مدت نیاز دارد باید در این زمینه از منابع معتبر اطلاعات بیش‌تری کسب کنید (کتاب و …).
در خصوص نحوه انتقال بیمار از بیمارستان به منزل برنامه ریزی کنید(ممکن است گاها نیاز باشد از مراکز آمبولانس خصوصی کمک بگیرید).
از پزشک یا پرستار خود بپرسید اگر پس از ترخیص در منزل در مورد نحوه مصرف دارو مشکل داشتید چه کار کنید؟
زمان پیگیری پس از ترخیص را سوال کنید و برای ویزیت مجدد طبق زمان اعلام شده مراجعه کنید.
در صورت بروز علائم خطر سریع به بیمارستان یا اورژانس مراجعه کنید و یا با 115 تماس بگیرید.
در صورت عدم دریافت جواب آزمایشات و گرافی‌ها در زمان بستری پیگیری کنید و جواب را نزد پزشک ببرید.
توصیه هایی که حین ترخیص گفته می شود را به دقت گوش داده و عمل کنید.
در صورت بروز علائم عفونت در محل عمل جراحی به بیمارستان و یا به پزشک خود مراجعه کنید.
رژیم غذایی خود را طبق تجویز پزشک یا کارشناس خود پیگیری کنید.

جهت یادگیری مطالب بیشتر می‌توانید از کتاب و یا سایت های معتبر کمک بگیرید.
داروها را به موقع مصرف کنید. داروی خود را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید یا مقدار و نوع آن‌ها را تغییر ندهید.
اگر فکر می‌کنید به عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها دچار شده‌اید با پزشک خود در میان بگذارید و یا در مواردی که فوریت دارد به اورژانس مراجعه کنید.
قبل از مصرف داروی جدید دیگری با پزشک خود مشورت کنید.
اگر برای شما چند دارو تجویز شده است همواره لیست و نحوه مصرف داروها را همراه خود داشته باشید. آن‌ها را در جعبه مخصوص به گونه‌ای که در قسمت‌های جداگانه باشند، نگهداری کنید.

جدولی مشابه به جدول زیر تهیه و در منزل از آن استفاده کنید:

در زمان ترخیص داروهای مصرفی را با پزشک یا پرستارتان مرور کنید و بررسی کنید آیا فقط باید داروهای جدید را مصرف کنید و یا باید داروهایی که قبل از بستری نیز مصرف می‌کردید را ادامه دهید.
در زمان ترخیص از بیمارستان از پزشک و پرستارتان بخواهید برنامه ادامه درمان و مراقبت‌ها، فعالیت‌ها و نحوه پیگیری را برای شما توضیح دهند.
در صورتی که احساس می‌کنید به یک نفر مراقب در منزل نیاز دارید حتماً برای آن اقدام کنید.
برای مراقبت‌های در منزل برنامه‌ریزی کنید (به خصوص برای روزهای ابتدایی پس از بازگشت به منزل)
از پزشک یا پرستار خود نکات ایمنی که باید رعایت کنید را بپرسید.
از ابتدای پذیرش در بیمارستان پرسنل بیمارستان برنامه‌های مورد نیاز هنگام ترخیص از بیمارستان را در طول مدت بستری به شما و همراهانتان ارائه می‌دهند تا اطلاعات لازم جهت مراقبت مناسب در منزل پس از ترخیص را بدست آوردید. بنابراین هر سوالی دارید حتما از پرستار بپرسید.

بسیاری از خانواده‌ها و همراهان بیماران در مورد اتفاقاتی که بعد از ترک بیمار از بیمارستان رخ خواهد داد فکر نمی‌کنند. با این حال باید بدانید این تغییر وضعیت چه بیمار بعد از ترخیص به خانه منتقل شود، چه به یک مرکز توانبخشی یا خانه سالمندان می‌تواند نقشی حیاتی در سلامت و بهبود بیمار داشته باشد. بیمار، اعضای خانواده و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی نقش مهمی را در حفظ و بهبود سلامتی بیمار پس از ترخیص بازی می‌کنند.

صحبت‌هایی که با خانواده و یا همراه بیمار صورت می‌گیرد باید شامل مشکل بیمار قبل و بعد از بستری در بیمارستان، جزئیات انواع مراقبت‌هایی که بیمار به آن نیاز دارد و تصمیم در مورد اینکه بیمار بعد از ترک بیمارستان به کجا (خانه یا سازمان‌های دیگر) منتقل می‌شود، می‌باشد. همچنین باید در مورد میزان احتمال بهبودی بیمار، اقداماتی که باعث بهبود بیمار می‌شود، اطلاعات در مورد داروها و رژیم غذایی بیمار، تجهیزات مورد نیاز بیمار مانند ویلچر و دستگاه اکسیژن، رژیم غذایی، حمل و نقل و انجام کارهای روزانه به بیمار کمک می‌کند، صحبت شود.

لیست زیر اقدامات رایجی است که به طور معمول اعضای خانواده باید پس از ترخیص بیمار از بیمارستان برای وی انجام دهند:

مراقبت‌های شخصی: نظافت از جمله استحمام و دستشویی، غذا خوردن و لباس پوشیدن، جابجایی (از تخت به صندلی، راه رفتن و …).
مراقبت‌های خانگی: پخت و پز، تمیز کردن، شست و شو، خرید.
مراقبت‌های سلامتی: مدیریت دارو، ملاقات‌های پزشکی، فیزیوتراپی، درمان زخم، تزریقات، کار با تجهیزات پزشکی و سایر لوازم.
مراقبت‌های عاطفی: همدردی، گفت و گو و ایجاد انگیزه برای بیمار.